Poslovne vesti - Makedonija

Малите акционери ќе се штитат со нов закон

Доколку некој што поседува до 25 отсто од акциите на одредена компанија сака да купи повеќе од овој процент, ќе мора да дaде понуда за преземање до сите акционери во фирмата, за од нив да ги откупи хартиите од вредност по соодветна цена.

Ова е клучната поента од целосно новиот Закон за преземање што го предлага Владата, а денес треба да се најде на разгледување на Комисијата за финансирање и буџет. Идејата на законот, како што наведува предлагачот, е да се обезбеди поголема заштита на малите акционери и поголема транспарентност во процесот на преземање.

Инаку, овој цензус од 25 отсто е предвиден и со сегашниот Закон за преземање. Брокерите со кои разговаравме не се запознаени со содржината на новиот закон и затоа не сакаат да навлегуваат во детални коментари, но додаваат и дека не им е јасно зошто се оди на промена, кога и досега границата беше 25 отсто.

„Лице само или заедно со лицата со кои дејствува заеднички не смее да стекне повеќе од 25 отсто од хартиите од вредност со право на глас издадени од определено акционерско друштво, без претходно да даде понуда за преземање“, се вели во предлог-законот. Овој процент од 25 отсто се нарекува контролен праг за преземање, а понуда за преземање е должен да даде секој што го достигнал овој праг. Преземач кој спровел успешна понуда за преземање може да се стекне со уште 5 отсто од акциите со право на глас во рок од две години, што се смета како дополнителен праг за преземање. Ако во предвидениот рок го достигне тој праг, должен е пак да даде понуда за преземање.

Обврската за давање понуда за преземање престанува кога преземачот со успешна понуда се стекнал со најмалку 75 отсто од акциите со право на глас на целното друштво.

Во предлог-законот е предвидена и доброволна понуда за преземање, која може да ја даде лице кое се' уште не стекнало 25 отсто од акциите, а сака да изврши преземање на компанијата.

Кога се дава понуда за преземање, таа треба да се достави до сите акционери, односно за сите хартии од вредност, освен оние на преземачот.

Многу битно прашање е колку ќе заработат акционерите при ваква понуда доколку се решат да ги продадат своите акции? „Цената во понудата за преземање е еднаква за сите хартии од вредност кои се предмет на понудата. Таа не смее да биде пониска од највисоката цена по која преземачот или лицата со кои дејствува заеднички купиле акции во последните 12 месеци пред известувањето за намерата за преземање“, се вели во законскиот текст. Ако со акциите не е тргувано во последните 12 месеци, преземачот е должен да понуди цена најмалку колку проценетата вредност на акциите утврдена од овластен проценител.

Предлагачите велат дека причини за донесување нов закон за преземање се усогласување со европското законодавство, да се обезбеди транспарентност, зајакнување на заштитата на малцинските акционери, како и подобрување на деловната клима во земјава.

Овие одредби важат за компаниите кои котираат на берзата или имаат посебни обврски за известување, па дури и една година потоа во случај да престанале. При откупот на акциите во сопственост на државата не се применуваат одредбите на овој закон.

Сите акционери се рамноправни во постапката за преземање. Тие мораат да бидат целосно, точно и навремено информирани за понудата за преземање, за да имаат доволно време правилно да ја оценат понудата и да донесат одлука. Органот на управување, односно надзорниот одбор на фирмата мора да дејствуваат во најдобар интерес на акционерите. Преземачот и другите лица кои учествуваат во постапката за преземање не смеат на пазарот на хартии од вредност да предизвикаат нарушувања кои како последица би придонеле за вештачко зголемување или намалување на цената на акциите. Преземачот може да даде понуда за преземање само откако во целост ќе обезбеди парични средства или друг вид на надомест за плаќање на хартиите од вредност.